Wstęp
Koty to niezwykle wrażliwe stworzenia, których reakcje na burzę często zaskakują nawet doświadczonych opiekunów. Ich wyostrzone zmysły i instynkt przetrwania sprawiają, że gwałtowne zmiany pogody stają się źródłem silnego stresu. W artykule przyjrzymy się, dlaczego nasze mruczące przyjaciółki tak intensywnie reagują na grzmoty i błyskawice, oraz jak możemy im pomóc przetrwać ten trudny czas. Odkryjesz praktyczne metody uspokajania, dowiesz się, jak stworzyć bezpieczną przestrzeń, i poznasz sposoby na stopniowe oswajanie kota z burzowymi odgłosami.
Najważniejsze fakty
- Słuch kota jest kilkukrotnie czulszy niż ludzki – wychwytuje dźwięki o częstotliwościach dla nas niesłyszalnych, co sprawia, że grzmoty są dla nich szczególnie uciążliwe
- Koty potrafią wyczuwać zmiany ciśnienia na kilka godzin przed burzą, co często objawia się niepokojem lub zmianą zachowania
- Podczas burzy instynkt każe kotom szukać ciasnych, zaciemnionych przestrzeni, które dają im poczucie bezpieczeństwa
- Pozytywne wzmocnienie i stopniowe oswajanie z dźwiękami burzy to najskuteczniejsze metody redukcji lęku u kotów
Dlaczego koty boją się burzy i hałasów?
Koty to zwierzęta o niezwykle wyostrzonych zmysłach, co sprawia, że burze i głośne dźwięki są dla nich szczególnie stresujące. Ich instynkt przetrwania podpowiada im, że nagłe, donośne odgłosy mogą oznaczać niebezpieczeństwo. Nawet jeśli Twój kot nigdy nie miał negatywnych doświadczeń związanych z burzą, jego naturalna czujność sprawia, że reaguje lękiem na grzmoty i błyskawice.
Wrażliwość słuchu i instynkt przetrwania
Słuch kota jest kilkukrotnie czulszy niż ludzki – potrafią wychwycić dźwięki o częstotliwościach niedostępnych dla naszego ucha. Podczas burzy słyszą nie tylko grzmoty, ale także niskie częstotliwości towarzyszące wyładowaniom atmosferycznym, które są dla nich szczególnie nieprzyjemne. To połączenie wyostrzonego słuchu z naturalnym instynktem sprawia, że:
- Szukają schronienia w ciasnych, zaciemnionych miejscach
- Mogą wykazywać objawy stresu jak drżenie czy nadmierne miauczenie
- Często obserwują zachowanie opiekuna, szukając potwierdzenia bezpieczeństwa
Wpływ zmian ciśnienia atmosferycznego
Koty są niezwykle wrażliwe na wahania ciśnienia, które poprzedzają burzę. Mogą wyczuwać te zmiany nawet na kilka godzin przed nadejściem niepogody, co często objawia się niepokojem lub zmianą zachowania. Badania pokazują, że koty potrafią przewidywać burzę dzięki:
Zmiana | Reakcja kota |
---|---|
Spadek ciśnienia | Nerwowość, poszukiwanie schronienia |
Wilgotność powietrza | Zmiana aktywności, nadmierna pielęgnacja |
Jonizacja atmosfery | Brak apetytu, ukrywanie się |
Ta nadwrażliwość wynika z ewolucyjnego przystosowania – w naturze koty musiały wcześnie wykrywać zagrożenia związane ze zmianami pogody, aby znaleźć bezpieczne schronienie.
Odkryj tajniki ochrony roślin domowych przed szkodnikami i zapewnij swoim zielonym przyjaciołom bezpieczne schronienie.
Jak rozpoznać, że kot odczuwa strach przed burzą?
Koty wyrażają lęk przed burzą na różne sposoby – niektóre objawy są oczywiste, inne mogą być subtelne i łatwe do przeoczenia. Kluczem jest obserwacja zachowania pupila, szczególnie gdy na zewnątrz zaczyna się niepogoda. Im wcześniej zauważysz oznaki stresu, tym skuteczniej będziesz mógł zareagować i pomóc swojemu kotu.
Typowe objawy lęku u kota
Najczęstsze sygnały świadczące o tym, że kot boi się burzy to:
- Ukrywanie się w nietypowych miejscach – pod łóżkiem, w szafie, za meblami
- Drżenie ciała i napięte mięśnie, często połączone z przyspieszonym oddechem
- Nadmierne miauczenie, czasem przechodzące w głośne zawodzenie
- Rozszerzone źrenice i napięta postawa ciała
W skrajnych przypadkach kot może wykazywać reakcje fizjologiczne takie jak:
Objaw | Co oznacza |
---|---|
Ślinienie się | Skrajny stres lub nudności |
Biegunka | Silna reakcja układu pokarmowego na stres |
Nadmierne linienie | Reakcja układu nerwowego |
Mniej oczywiste sygnały stresu
Nie wszystkie oznaki lęku są tak wyraźne. Warto zwrócić uwagę na subtelniejsze zmiany w zachowaniu:
„Koty często maskują strach poprzez nadmierną pielęgnację – jeśli zauważysz, że Twój pupil nagle zaczyna intensywnie wylizywać futro, może to być reakcja na stres”
Inne mniej oczywiste sygnały to:
- Unikanie kontaktu – kot, który zwykle jest towarzyski, nagle chowa się i nie reaguje na wołanie
- Brak apetytu nawet przy ulubionych przysmakach
- Nadmierna czujność – ciągłe nasłuchiwanie i obserwowanie otoczenia
- Agresja wobec innych zwierząt lub ludzi, choć wcześniej był spokojny
Pamiętaj, że każdy kot reaguje inaczej – niektóre mogą jednocześnie wykazywać kilka z tych objawów, podczas gdy inne będą starały się zamaskować swój strach i zachowywać pozornie normalnie.
Zanurz się w opowieść o podróży z kwiatami Floret Flowers, gdzie każdy płatek opowiada unikalną historię.
Jak przygotować dom na nadchodzącą burzę?
Gdy prognozy zapowiadają burzę, warto wcześnie przygotować dom, aby zminimalizować stres u kota. Kluczowe jest stworzenie środowiska, które będzie tłumiło hałas i ograniczało bodźce wzrokowe. Zacznij od zamknięcia okien i zasłonięcia rolet – to nie tylko zmniejszy odgłos grzmotów, ale też ograniczy efekt błyskawic. Włącz biały szum lub spokojną muzykę, która zagłuszy odgłosy burzy. Pamiętaj, że Twój spokój jest zaraźliwy – jeśli zachowujesz się normalnie, kot szybciej się uspokoi.
Tworzenie bezpiecznej przestrzeni dla kota
Każdy kot potrzebuje swojego azylu, gdzie będzie czuł się bezpiecznie podczas burzy. Idealne schronienie powinno:
- Znajdować się w najcichszej części domu, z dala od okien
- Być wyposażone w miękkie podłoże (kocyk lub ulubiony legowisko)
- Mieć dostęp do wody i kuwety w pobliżu
- Zawierać przedmioty o znajomym zapachu (np. Twoją koszulkę)
Dobrym pomysłem jest przygotowanie specjalnego schowka – może to być transporter wyłożony miękkim materiałem lub półotwarta skrzynka. Warto przyzwyczajać kota do tego miejsca wcześniej, kojarząc je z przyjemnościami jak smakołyki czy zabawy.
Redukcja hałasu i bodźców wzrokowych
Dla wrażliwego kociego słuchu grzmoty są szczególnie uciążliwe. Aby je zminimalizować:
- Zasłoń okna grubymi zasłonami lub roletami
- Włącz telewizor lub radio na umiarkowaną głośność
- Rozważ użycie maskujących dźwięków (szum fal, dźwięki natury)
- Zamknij drzwi do pomieszczeń z dużymi oknami
Pamiętaj też o ograniczeniu błysków – nawet światło lampy podczas ciemnej burzy może nasilać niepokój. Warto użyć oświetlenia o ciepłej barwie i niskim natężeniu. Jeśli masz możliwość, pozostaw włączone delikatne światło w kocim schronieniu – to da mu poczucie bezpieczeństwa.
Poznaj wzruszającą historię o kociaku, który kwitnie w sposób, jakiego nikt sobie nie wyobrażał, i dowiedz się, jak miłość może zmienić życie.
Jak stworzyć idealne schronienie dla zestresowanego kota?
Gdy nadchodzi burza, bezpieczna kryjówka to podstawa dla zestresowanego kota. Idealne schronienie powinno być ciche, przytulne i znajome – miejsce, gdzie kot może się schować i poczuć chroniony. Warto przygotować je zawczasu, aby w chwili stresu zwierzę instynktownie wiedziało, gdzie szukać ukojenia.
Wybór odpowiedniego miejsca
Kluczowe jest znalezienie strategicznej lokalizacji w domu. Najlepiej sprawdzają się:
- Kąty pokojów najdalej od okien i źródeł hałasu
- Przestrzeń pod łóżkiem lub w szafie (można zostawić uchylone drzwi)
- Wnętrze transportera wyłożonego miękkim materiałem
- Specjalne kocie domki ustawione w spokojnym miejscu
Miejsce | Zalety | Uwagi |
---|---|---|
Łazienka | Dobrze wytłumiona, często bez okien | Zadbaj o suchą podłogę |
Piwnica | Naturalnie cicha i stabilna akustycznie | Sprawdź temperaturę |
Garderoba | Zamknięta przestrzeń z ubraniami | Zostaw dostęp do światła |
Dodatki zwiększające komfort
Same ściany to za mało – warto wyposażyć schronienie w elementy poprawiające samopoczucie kota. Najlepiej sprawdzają się:
- Kocyki lub poduszki z materiałów, które kot lubi (np. polar)
- Przedmioty o znajomym zapachu – Twoja koszulka, ulubiona zabawka
- Niewielki drapak lub mata do pazurów dla rozładowania napięcia
- Delikatne źródło ciepła (termofor owinięty w ręcznik)
Warto rozważyć użycie feromonów uspokajających w formie sprayu lub dyfuzora. Działają one na zasadzie naśladowania naturalnych substancji wydzielanych przez koty, tworząc atmosferę bezpieczeństwa. Pamiętaj, że kluczowe jest stopniowe przyzwyczajanie kota do nowego schronienia – nagłe zmiany mogą wywołać dodatkowy stres.
Skuteczne techniki uspokajania kota podczas burzy
Kiedy nadchodzi burza, spokój i rutyna to klucz do pomocy zestresowanemu kotu. Pierwszym krokiem jest zachowanie naturalnego zachowania – zwierzęta doskonale wyczuwają nasze emocje, więc jeśli będziemy nerwowi, tylko pogorszymy sytuację. Warto wcześniej przećwiczyć techniki uspokajania, aby w krytycznym momencie działać sprawnie i pewnie.
Metody behawioralne
Najskuteczniejsze podejście to stopniowe oswajanie kota z odgłosami burzy. Możesz nagrać dźwięki grzmotów i puszczać je początkowo bardzo cicho, stopniowo zwiększając głośność, zawsze w połączeniu z pozytywnymi bodźcami jak smakołyki czy zabawa. Inne sprawdzone metody to:
- Terapia zabawą – angażowanie kota w ulubione aktywności podczas pierwszych oznak niepokoju
- Trening pozytywnych skojarzeń – łączenie odgłosów burzy z nagrodami
- Masaż uspokajający – delikatne głaskanie wzdłuż kręgosłupa i za uszami
- Technika „koca bezpieczeństwa” – owinięcie w lekko uciskający kocyk
Warto pamiętać, że każdy kot reaguje inaczej – niektóre metody mogą wymagać dostosowania do indywidualnych potrzeb zwierzęcia. Kluczowa jest cierpliwość i obserwacja reakcji pupila.
Wsparcie farmakologiczne i feromony
W przypadkach silnych lęków warto rozważyć profesjonalną pomoc. Weterynarz może zalecić:
- Preparaty feromonowe (np. Feliway) – naśladują naturalne substancje uspokajające wydzielane przez koty
- Ziołowe suplementy z kozłkiem lekarskim lub L-teaniną – łagodzą napięcie nerwowe
- W skrajnych przypadkach – leki uspokajające przepisane przez specjalistę
Feromony są szczególnie skuteczne w formie dyfuzorów, które działają przez kilka tygodni. Warto umieścić je w miejscach, gdzie kot najczęściej przebywa. Pamiętaj, że farmakologiczne metody wsparcia zawsze powinny iść w parze z terapią behawioralną – same leki nie rozwiązują problemu, tylko łagodzą objawy.
Rola pozytywnego wzmocnienia w redukcji lęku
Pozytywne wzmocnienie to kluczowa strategia w pomaganiu kotu radzić sobie z lękiem przed burzą. Polega na nagradzaniu spokojnych zachowań i budowaniu pozytywnych skojarzeń z sytuacjami, które dotąd wywoływały strach. W przeciwieństwie do karania czy ignorowania, ta metoda wzmacnia poczucie bezpieczeństwa i uczy kota, że nie musi reagować paniką.
Podczas burzy warto skupić się na:
- Nagradzaniu każdego spokojnego momentu – nawet krótkich chwil, gdy kot przestaje się chować
- Tworzeniu przyjemnych skojarzeń z odgłosami burzy (np. przez podawanie ulubionych smakołyków)
- Stopniowym oswajaniu z dźwiękami poprzez terapię dźwiękową w dni bez burzy
Nagradzanie spokojnego zachowania
Systematyczne nagradzanie to najskuteczniejszy sposób kształtowania pożądanych reakcji u kota. Gdy zauważysz, że Twój pupil zachowuje spokój mimo burzowych odgłosów:
- Natychmiast podaj ulubiony smakołyk – najlepiej coś wyjątkowego, co kot dostaje tylko w tych sytuacjach
- Wykorzystaj spokojny głos i delikatne głaskanie w ulubionych miejscach
- Zaoferuj krótką sesję zabawy ulubioną zabawką
Pamiętaj, że nagroda musi następować bezpośrednio po pożądanym zachowaniu – kot nie łączy faktów w taki sposób jak człowiek. Ważna jest też konsekwencja – każde spokojne zachowanie podczas burzy powinno być zauważone i docenione.
Budowanie zaufania przez zabawę
Zabawy interaktywne to doskonałe narzędzie do redukcji lęku przed burzą. Wykorzystaj je na dwa sposoby:
- Jako rozpraszacz – angażujący uwagę kota w momencie, gdy zaczyna się niepokoić
- Jako element terapii odwrażliwiającej – stopniowe oswajanie z odgłosami burzy podczas zabawy
Najlepiej sprawdzają się:
- Zabawki wędki pozwalające na aktywność bez bezpośredniego kontaktu
- Puzzle z ukrytymi smakołykami wymagające skupienia
- Interaktywne tunele i kryjówki łączące zabawę z poczuciem bezpieczeństwa
Kluczem jest regularność takich sesji nie tylko podczas burzy, ale także w dni pogodne. To buduje ogólną odporność psychiczną kota i wzmacnia waszą więź, co przekłada się na lepsze radzenie sobie ze stresem.
Jak dieta wpływa na reakcje kota na stres?
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że odpowiednio zbilansowana dieta może znacząco wpłynąć na sposób, w jaki kot radzi sobie ze stresem podczas burzy. Pokarm dostarcza nie tylko energii, ale też składników odżywczych, które bezpośrednio oddziałują na układ nerwowy. Koty karmione wysokiej jakości karmą bogatą w niezbędne kwasy tłuszczowe i aminokwasy wykazują mniejsze oznaki lęku w stresujących sytuacjach.
Badania pokazują, że dieta uboga w kluczowe składniki może prowadzić do:
- Zwiększonej podatności na stres
- Problemy z koncentracją i nadmierną czujnością
- Trudności w regeneracji po stresujących wydarzeniach
„Koty, których dieta zawiera odpowiednią ilość tryptofanu – prekursora serotoniny – wykazują znacząco mniejszą reakcję lękową na bodźce stresowe” – zauważa dr Anna Nowak, specjalistka żywienia zwierząt.
Kluczowe składniki odżywcze
Niektóre składniki pokarmowe odgrywają szczególną rolę w wspieraniu układu nerwowego kota. Warto zwrócić uwagę na:
- Kwasy omega-3 (DHA i EPA) – wpływają na rozwój i funkcjonowanie mózgu, zmniejszają stany zapalne
- Tryptofan – aminokwas niezbędny do produkcji serotoniny, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za dobre samopoczucie
- Witaminy z grupy B – szczególnie B6 i B12, które wspierają pracę układu nerwowego
- Magnez – pomaga w rozluźnieniu mięśni i redukcji napięcia nerwowego
Warto wybierać karmy zawierające łososia, sardynki czy jaja – są one naturalnie bogate w te składniki. Dla kotów szczególnie wrażliwych na stres poleca się również karmy z dodatkiem zielonej herbaty czy rumianku, które mają naturalne właściwości uspokajające.
Suplementy wspierające układ nerwowy
W przypadku kotów szczególnie wrażliwych na stres, warto rozważyć wsparcie suplementacyjne. Najskuteczniejsze preparaty to:
- Feromony w formie dyfuzorów lub sprayów – naśladują naturalne substancje uspokajające wydzielane przez koty
- Preparaty z L-teaniną – aminokwasem pochodzącym z zielonej herbaty, który wspiera relaksację
- Kozłek lekarski (waleriana) – zioło o udowodnionym działaniu uspokajającym
- Preparaty z CBD (kannabidiol) – coraz częściej stosowane w łagodzeniu lęku u zwierząt
Pamiętaj, że wprowadzanie jakichkolwiek suplementów powinno odbywać się pod kontrolą weterynarza, szczególnie jeśli kot przyjmuje już inne leki. Warto też stopniowo przyzwyczajać kota do nowych smaków, mieszając suplementy z ulubionymi przysmakami.
Znaczenie regularnych wizyt u weterynarza
Regularne kontrole u weterynarza to podstawa profilaktyki w przypadku kotów wrażliwych na stres związany z burzami. Specjalista może nie tylko ocenić ogólny stan zdrowia pupila, ale też wcześnie wykryć problemy, które mogą nasilać reakcje lękowe. Wizyty co 6-12 miesięcy pozwalają monitorować zmiany w zachowaniu i dostosować metody pomocy do aktualnych potrzeb zwierzęcia.
Monitorowanie stanu zdrowia
Podczas rutynowych wizyt weterynarz zwraca szczególną uwagę na:
- Funkcjonowanie układu nerwowego – ocenia reakcje na bodźce i ogólne pobudzenie
- Poziom hormonów stresu we krwi – może wskazywać na chroniczne napięcie
- Stan serca i ciśnienie krwi – burze mogą wywoływać niebezpieczne skoki
- Kondycję sierści – nadmierne wylizywanie często towarzyszy stresowi
Warto prowadzić dziennik zachowania kota, w którym notujemy reakcje na burze – te informacje są nieocenione dla weterynarza. Regularne badania krwi i moczu pozwalają wykluczyć choroby, które mogą maskować się jako lęk przed burzą, np. nadczynność tarczycy.
Profesjonalne porady dotyczące stresu
Weterynarz to najlepsze źródło wiedzy o metodach radzenia sobie z kocim lękiem. Podczas konsultacji możesz uzyskać:
- Indywidualne zalecenia dotyczące technik uspokajających dostosowane do charakteru Twojego kota
- Informacje o bezpiecznych suplementach i feromonach
- Program stopniowego odwrażliwiania na odgłosy burzy
- W skrajnych przypadkach – receptę na łagodne leki uspokajające
Specjalista może też zasugerować konsultację z behawiorystą, jeśli problemy z lękiem przed burzą są szczególnie nasilone. Warto pamiętać, że regularne wizyty pozwalają na bieżąco modyfikować strategię pomocy, w miarę jak kot się zmienia lub przyzwyczaja do nowych metod.
Przydatne produkty wspierające kota w trudnych sytuacjach
Gdy nadchodzi burza, warto sięgnąć po specjalistyczne produkty, które pomogą kotu przetrwać ten trudny czas. W przeciwieństwie do domowych metod, gotowe rozwiązania są często bardziej skuteczne, bo zaprojektowane z myślą o konkretnych potrzebach zwierząt. W sklepach zoologicznych znajdziesz całą gamę akcesoriów i preparów stworzonych specjalnie dla zestresowanych kotów.
Specjalistyczne karmy i akcesoria
Niektóre karmy zawierają składniki wspierające układ nerwowy kota. Warto zwrócić uwagę na:
- Karmy z dodatkiem tryptofanu – aminokwasu wspierającego produkcję serotoniny
- Preparaty z L-teaniną – naturalnym związkiem o działaniu relaksacyjnym
- Karmy wzbogacone o kwasy omega-3, które wpływają na pracę mózgu
Wśród akcesoriów szczególnie polecane są:
Produkt | Działanie | Przykłady |
---|---|---|
Kamizelki antystresowe | Delikatny ucisk działający uspokajająco | Thundershirt, Anxiety Wrap |
Kocie domki | Zapewniają poczucie bezpieczeństwa | Igloo-style, z miękkim wnętrzem |
Dyfuzory feromonowe | Uwalniają substancje naśladujące kocie feromony | Feliway, Comfort Zone |
Żwirki i preparaty feromonowe
Podczas burzy kot może mieć problemy z korzystaniem z kuwety. Warto wtedy sięgnąć po żwirki o specjalnych właściwościach:
- Żwirki bentonitowe – lepiej maskują zapachy, co jest ważne gdy kot jest zestresowany
- Żwirki z dodatkiem uspokajających ziół – np. lawendy czy rumianku
- Żwirki o zwiększonej chłonności – gdy kot częściej odwiedza kuwetę ze stresu
„Preparaty feromonowe to jedno z najskuteczniejszych rozwiązań dla kotów bojących się burzy. Działają na zasadzie naśladowania naturalnych substancji wydzielanych przez koty, gdy czują się bezpieczne” – wyjaśnia behawiorysta zwierzęcy.
Feromony dostępne są w różnych formach:
- Dyfuzory – podłączane do kontaktu, działają przez 4-6 tygodni
- Spraye – do nanoszenia na legowiska i miejsca odpoczynku
- Obroże feromonowe – dla kotów, które nie lubią być zamknięte w jednym pomieszczeniu
Pamiętaj, że skuteczność tych produktów zależy od indywidualnych preferencji Twojego kota. Warto testować różne rozwiązania, by znaleźć to najskuteczniejsze.
Wnioski
Koty boją się burzy przede wszystkim ze względu na niezwykle wyostrzone zmysły, które sprawiają, że odbierają grzmoty i błyskawice znacznie intensywniej niż ludzie. Ich instynkt przetrwania podpowiada im, że nagłe, głośne dźwięki mogą oznaczać zagrożenie. Warto pamiętać, że każdy kot reaguje inaczej – niektóre będą się chować, inne mogą stać się nadmiernie czujne lub nawet agresywne.
Kluczem do pomocy zestresowanemu kotu jest wcześnie przygotowane schronienie oraz spokój opiekuna. Warto stopniowo oswajać pupila z odgłosami burzy, stosując terapię dźwiękową połączoną z pozytywnym wzmocnieniem. Nie bez znaczenia jest też dieta bogata w składniki wspierające układ nerwowy oraz ewentualne suplementy czy feromony, które mogą złagodzić objawy stresu.
Najczęściej zadawane pytania
Czy mogę przytulać kota, który boi się burzy?
To zależy od charakteru Twojego pupila. Niektóre koty szukają bliskości w stresujących sytuacjach, inne wolą być same. Obserwuj mowę ciała – jeśli kot się wyrywa lub napina, lepiej dać mu przestrzeń. Możesz być w pobliżu, ale nie narzucaj kontaktu.
Jak długo przed burzą kot zaczyna odczuwać niepokój?
Wiele kotów wyczuwa zmiany ciśnienia nawet na kilka godzin przed nadejściem burzy. Jeśli zauważysz, że Twój pupil stał się nerwowy bez wyraźnego powodu, może to oznaczać, że zbliża się niepogoda.
Czy białe szumy naprawdę pomagają kotom podczas burzy?
Tak, dźwięki tła mogą skutecznie maskować odgłosy grzmotów. Najlepiej sprawdzają się szumy fal, deszczu lub specjalna muzyka relaksacyjna dla kotów. Ważne, by włączyć je zanim burza się rozpęta.
Kiedy warto sięgnąć po pomoc weterynarza?
Gdy objawy stresu są bardzo nasilone (wymioty, biegunka, ataki paniki) lub gdy każda burza wywołuje skrajne reakcje. Weterynarz może zalecić terapię behawioralną lub w uzasadnionych przypadkach – łagodne leki uspokajające.
Czy starsze koty gorzej znoszą burze niż młode?
Z wiekiem koty często stają się bardziej wrażliwe na zmiany atmosferyczne. Mogą też gorzej słyszeć, co paradoksalnie czasem zmniejsza ich reakcję na grzmoty, ale za to bardziej odczuwają zmiany ciśnienia.